→ Αφιερώματα

όλα τα αφιερώματα

Διάλογοι ←

όλοι οι διάλογοι

→ Δράσεις

όλες οι δράσεις

Re-public στο

Rolando B. Tolentino – Η πειρατεία των μίντια και ο Φιλιππινέζικος κοσμοπολιτισμός

Ο εκδημοκρατισμός της ψηφιακής τεχνολογίας έχει εντείνει την πολιτισμική ιδιαιτερότητα της πειρατείας στα μίντια στις Φιλιππίνες. Η πειρατεία των μίντια είναι μια δραστηριότητα που σχετίζεται με τη φυλή και με την τάξη: συνδέεται με εθνικές και θρησκευτικές ταυτότητες, καθώς τη διακινούν κυρίως Φιλιππίνοι Μουσουλμάνοι που προέρχονται από το νότιο νησί Μιντανάο (η αυτόνομη περιοχή τους είναι μια από εκείνες που έχουν πληγεί περισσότερο από τη φτώχεια σε αυτή τη χώρα). Συνδέεται επίσης σε την τάξη, καθώς αυτό το είδος επιχειρηματικότητας υποδηλώνει άτομα χαμηλότερης προέλευσης που υπηρετούν τις πιο εύπορες οικονομικές ομάδες της χώρας.


Από τη μια πλευρά, στην πειρατεία των μίντια βρίσκουν καταφύγιο οι κατώτατες κοινωνικές τάξεις και οι υποτάξεις των διανοουμένων για να βλέπουν δημοφιλείς και εξειδικευμένες ταινίες τέχνης, καθώς η διακίνηση εμπορικών ταινιών στις Φιλιππίνες έχει εξελιχθεί σε εμπειρία των μεσαίων τάξεων. Η προσέλευση στον κινηματογράφο ήταν μια δημοφιλής εθνική απασχόληση, αλλά το κόστος της έχει γίνει τόσο υψηλό που μόνο η μεσαία και η ανώτερη τάξη μπορούν πλέον να έχουν πρόσβαση. Η κατώτερη τάξη πρέπει να δώσει το ένα τρίτο του ελάχιστου ημερομίσθιου για ένα εισιτήριο κινηματογράφου. Ως αποτέλεσμα, η κατώτερη τάξη βασίζεται στην πειρατική αγορά DVD – που συμπληρώνεται από τον όρο “κατασκευασμένο στην Κίνα” ή τον πειρατικό “διάλεξε τη μάρκα σου”, του DVD player, για να έχει πρόσβαση στον παγκόσμιο λαϊκό πολιτισμό.


Από την άλλη πλευρά, η πειρατεία των μίντια κάνει θραύση λόγω των σημερινών λειτουργιών του νεοφιλελευθερισμού με τη μακρο- και μικρο-έννοια. Ο νεοφιλελευθερισμός έχει ιδεολογικά και πρακτικά ευνοήσει την κυριαρχία των μεγάλων επιχειρήσεων και του ιδιωτικού τομέα, ακόμη και σε ό, τι αφορά τη λειτουργία της διακυβέρνησης και των δημοσίων υπηρεσιών. Η κινητήρια δύναμη για τις περιοδικές αστυνομικές εφόδους στους μιντιακούς πειρατικούς κόμβους στη χώρα συνδέεται συχνά με τις περιοδικές διαμαρτυρίες των παραγωγών ταινιών και των διανομέων για τις τεράστιες απώλειες που υφίστανται εξαιτίας της πειρατείας. Ακόμη και γνωστές φίρμες έχουν αρχίσει τις καταγγελίες στην αστυνομία για τον πειρατικό ρουχισμό και τα μαγαζιά ρούχων στα εμπορικά κέντρα. Επομένως, η μικρής διάρκειας επιχειρηματικότητα της πειρατείας των μίντια βεβαιώνει την αποτυχία του μέτρου συμμόρφωσης με τις αρχές. Υπάρχουν τόσες πολλές επιχειρήσεις μικρής διάρκειας που η κυβέρνηση και η αστυνομία, ακόμη και οι παγκόσμιες φίρμες, δεν μπορούν να τις ελέγξουν πλήρως. Υποψιάζομαι ότι η αγορά της πειρατείας των μίντια είναι μια πιο εκδημοκρατισμένη επιχείρηση, με μεγαλύτερα κοινά κέρδη ανάμεσα στις διάφορες ιεραρχίες σε σύγκριση με αυτά που προσφέρουν οι αστικές εταιρίες. Οι επιχειρήσεις πειρατείας των μίντια υπάρχουν και πολλαπλασιάζονται, πρώτα απ’ όλα εξαιτίας της ζήτησης της μεσαίας τάξης για παγκόσμια πολιτιστικά αγαθά και του μεγάλου αριθμού μικρών επιχειρήσεων που ενέχονται σε αυτό το εμπόριο.


Ο νεοφιλελευθερισμός έχει επίσης ιδιωτικοποιημένη επιθυμία σε μικρο-επίπεδο, που διαμορφώνει τη ζήτηση του μέσου πολίτη για παγκόσμιες μάρκες, προϊόντα και υπηρεσίες. Με τον πολιτισμό της παλαίωσης του όψιμου καπιταλισμού, τα αγαθά ανακυκλώνονται, αναπαλαιώνονται και επαναφέρονται πριν εξαφανιστούν, έστω προσωρινά. Η ταινία ενσωματώνει την πλέον ουσιώδη προέκταση της ζωής ενός αγαθού- από την παγκόσμια πρεμιέρα στις περισσότερες χώρες μέχρι την αναμορφωσή του μέσω των DVDs και την προβολή του στους καλωδιακούς σταθμούς και τα λοιπά. Η πειρατεία ανακόπτει τις διάφορες επαναφορές στη ζωή ενός αγαθού, επιτρέποντας στις ταινίες να εξακολουθούν να ζουν- με νεκρόφιλο τρόπο.


Ο όψιμος καπιταλισμός έχει επίσης εξασφαλίσει τη συνέχιση ενός ακόμη σκληρότερου ανταγωνισμού τόσο στη νόμιμη όσο και στην παράνομη αγορά, εξασφαλίζοντας όχι μόνο ανταγωνιστικές τιμές στους καταναλωτές, αλλά και ανταγωνιστικά κέρδη στις επιχειρήσεις και τους ιδιοκτήτες. Ειδικότερα στις Φιλιππίνες, που διακρίνονται για την ισχνή αγορά της μεσαίας τάξης και μια ακόμη πιο περιορισμένη ταξική ελίτ, η πειρατεία των μίντια δημιουργεί μια επίφαση νεοφιλελεύθερης δημοκρατίας, που δίνει πρόσβαση στους κοινούς πολίτες- ιδιαίτερα των κατώτατων τάξεων- στις τελευταίες, πιο καινούργιες, μοντέρνες φίρμες, αγαθά και υπηρεσίες, με πειρατική ποιότητα. Η αναπαράσταση της πραγματικής εμπειρίας της μάρκας έχει κυριαρχήσει στις μεσαίες τάξεις των Φιλιππίνων: από τα εμπορικά κέντρα μέχρι τις τριήμερες διακοπές του Σαββατοκύριακου, από τους θύλακες του Πρώτου Κόσμου μέχρι την άνοδο του τουρισμού που επέτρεψε στους Φιλιππίνους να ταξιδεύουν στο εσωτερικό και το εξωτερικό, από τις γιορτές στους δρόμους της κάθε πόλης μέχρι τη στρατηγική μάρκετινγκ μια πόλη/ένα προϊόν. Το πραγματικό εξαλείφεται, δηλαδή είναι πειρατικό ή απλώς προσποιείται ότι είναι, σε μια εμπειρία που δεν είναι ανάλογη της πραγματικής. Με την αναπαράσταση, η πειρατική εμπειρία γίνεται ο κυρίαρχος τρόπος για να βιώσει κανείς την παγκόσμια αναβάθμιση, ενώ αντανακλά τις κυρίαρχες ταξικές ιεραρχίες στη χώρα.


Δεν είναι περίεργο που βλέπει κανείς την ανάπτυξη των θυλάκων της πειρατείας των μίντια όχι μόνο στα γκέτο της μητροπολιτικής Μανίλα (από τα εμπορικά κέντρα πρώτης τάξης μέχρι τα εξαθλιωμένα τμήματα της παλιάς πόλης) αλλά επίσης σε πόλεις και δήμους δεύτερης και τρίτης κατηγορίας. Υπήρχε η λαϊκή πεποίθηση πως για να είναι μια πόλη “πετυχημένη” ( κοσμοπολίτικη) έπρεπε να φιλοξενεί ένα Μακντόναλντ, αλλά και ένα ανταγωνιστικό φαστ φουντ Τζόλιμπι, συνήθως το ένα απέναντι από το άλλο. Όταν η αρχιτεκτονική αυτή υλοποιήθηκε σε πολλές πόλεις, το κριτήριο ανέβηκε και περιλάμβανε επίσης ένα εμπορικό κέντρο SM (ShoeMart), που ήταν η πιο δημοφιλής φίρμα εμπορικών κέντρων. Αυτό που έκαναν τα εμπορικά κέντρα SM στις μικρές πόλεις ήταν να μεταφέρουν ροές ψυχαγωγίας από μικρότερες επιχειρήσεις και δημόσιους χώρους (πλατείες και λαϊκές αγορές) σε μεγάλα εμπορικά κέντρα.


Το SM έχει γίνει επίσης η αντιστικτική συγκυρία όπου νόμιμες και παράνομες επιχειρήσεις (λιανικής πώλησης και του τομέα των υπηρεσιών) είναι καταμετρημένες. Για παράδειγμα, τα καταστήματα με ρούχα από δεύτερο χέρι παραμένουν ενεργά στις παλιές, μικρότερες λωρίδες των εμπορικών κέντρων, των πολυκαταστημάτων και των ανακαινισμένων κτιρίων, αλλά φέρουν το στίγμα ότι είναι παράνομες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Υπάρχουν δυο μέτρα και δυο σταθμά σε σχέση με το κατά πόσο η πειρατεία και τα ανακυκλωμένα ρούχα θεωρούνται παράνομα, διότι παρόλα αυτά τους επιτρέπεται να λειτουργούν επειδή εξυπηρετούν την υπόσχεση του κράτους να μεταμορφωθούν οι πολίτες του σε μεσαία τάξη. Αυτές οι πειρατικές επιχειρήσεις μικρής κλίμακας έχουν σημαντικές πολιτισμικές διακλαδώσεις με καταναλωτές που δεν έχουν την υλική δυνατότητα να αγοράσουν τη νόμιμη φίρμα και παρόλα αυτά είναι “πολιτισμικά εκπαιδευμένοι” να αποκρυπτογραφούν τις παγκόσμιες φίρμες και τις παγκόσμιες εμπειρίες των αγορών, σαν η φτώχεια του παρόντος να προαναγγέλει ένα ιδανικό μέλλον.


Τα ανακυκλωμένα ρούχα έχουν συμβάλει στο να γίνει η τοπική μόδα πιο κοσμοπολίτικη. Το πειρατικό εμπόριο θεωρείται νόμιμο ακόμη και από τις μεγάλες εφημερίδες και τα τηλεοπτικά lifestyle σόου, καθώς επιτρέπει στο παρελθόν του Πρώτου Κόσμου να υλοποιείται στο παρόν του Τρίτου Κόσμου. Η πειρατεία των μίντια γίνεται η συνεκδοχή της διαχρονικότητας των παγκόσμιων προσδοκιών: ό,τι αποτελεί πρεμιέρα στον Πρώτο Κόσμο ή έστω σε κινηματογράφους του Τρίτου Κόσμου, γίνεται την ίδια ώρα (ή σε λίγες ώρες) αντικείμενο πειρατείας και είναι διαθέσιμο στο ευρύτερο κοινό των χαμηλότερων τάξεων. Τα κυκλώματα της πειρατείας- οι Φιλιππίνοι Μουσουλμάνοι είναι πρωτοπόροι σε αυτό το εμπόριο στις πόλεις και σε διάφορες αρτηρίες και γκέτο της μητροπολιτικής Μανίλα- έχουν μεταμορφώσει την έννοια του σύγχρονου κοσμοπολιτισμού. Το εμπόριο αυτό δεν είναι ποτέ καθυστερημένο κατά μια σαιζόν (στην περίπτωση του ukay-ukay ή του wagwagan, όπως ονομάζονται τα καταστήματα ανακυκλωμένης μόδας ή ακόμη και μαγαζιά που διακινούν τα πλεονάσματα ρούχων των εργοστασίων) ούτε περιορίζεται σε μια τεχνολογία ( στην περίπτωση των μαγαζιών με ηλεκτρονικά σε πλεόνασμα). Η πειρατεία των μίντια διαιωνίζει τον κοσμοπολιτισμό.


Τον σύγχρονο κοσμοπολιτισμό (την παρουσία του κοσμοπολιτισμού) μαρτυρούν τα κινητικά σώματα των Φιλιππίνων Μουσουλμάνων- ανδρών, γυναικών και νέων που μεταναστεύουν σε μη μουσουλμανικές περιοχές, επαναπροσδιορίζουν τους χώρους της μητροπολιτικής Μανίλα και άλλων αστικών γκέτο, ακόμη και κόμβων του Πρώτου Πολέμου (τμήματα εμπορικών κέντρων και αποθηκών που μεταμορφώνονται σε πειρατικούς κόμβους) και στηρίζουν τις κοσμοπολίτικες επιθυμίες των πολιτών αυτών των πόλεων. Είναι ενδιαφέρον ότι η μόδα των Φιλιππίνων Μουσουλμάνων είναι παραδοσιακή, ακόμη και στερεότυπη, καθώς οι άνδρες φορούν hijab (κάλυμμα κεφαλιού) και διατηρούν ένα μικρό μούσι και οι γυναίκες στολίζουν με ένα λεπτό βέλος το κεφάλι τους. Επομένως, τα σώματα των Φιλιππίνων Μουσουλμάνων αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα μιας ρετρο προσαρμογής της παράδοσης στις σύγχρονες παγκόσμιες επιθυμίες, όπως όταν οι αποικιοκράτες αφέντες δέχονταν τις υπηρεσίες των υπηκόων τους, που επιβεβαίωναν τον έλεγχό τους στην παράδοση και τον μοντερνισμό.


Στο Baguio City, για παράδειγμα, που θεωρείται η θερινή πρωτεύουσα των Φιλιππίνων, το ξενικό στοιχείο του τοπίου ως θύλακα γηγενών πολιτισμών, επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο από την παρουσία μιας άλλης εθνικής ομάδας που μετοίκησε σε αυτή την πόλη αναψυχής για να καλύψει τις κοσμοπολίτικες ανάγκες των αστών κατοίκων της. Οι Φιλιππίνοι Μουσουλμάνοι ανταγωνίζονται για χώρο και ρετρο-κοσμοπολιτισμό- καθώς το Baguio City είναι επίσης γνωστό για το εμπόριο ukay-ukay, που αποτελεί κυρίαρχο τουριστικό πόλο έλξης στην πόλη. Επομένως, εθνικές ομάδες ανταγωνίζονται για τις κοσμοπολίτικες οικονομίες της πόλης- οι Igorots και οι Ilokanos, που είναι αυτόχθονες, ελέγχουν το εμπόριο ukay-ukay και επεκτείνουν την κυριαρχία τους ακόμη κι έξω από την πόλη στις περιοχές της μητροπολιτικής Μανίλα, και οι Φιλιππίνοι Μουσουλμάνοι μετανάστες που εξυπηρετούν τα πειρατικά κυκλώματα των μίντια στην πόλη. Αυτές οι δυο γηγενείς ομάδες, που χαρακτηρίζονται για την ιστορική στέρηση των δικαιωμάτων τους από το εθνικό κράτος, αναπτύσσονται συλλογικά μέσα στον αστικό χώρο ικανοποιώντας τις τοπικές επιθυμίες για κοσμοπολίτικα γνωρίσματα και πλήρη υπηκοότητα.


Οι γηγενείς ομάδες στηρίζουν τις επιθυμίες που έχουν οι Φιλιππίνοι για ενσωμάτωση στη μεσαία τάξη. Αυτές οι δυο ομάδες σμιλεύουν τον αστικό χώρο, δημιουργώντας θύλακες για μια πιο εκδημοκρατισμένη πρόσβαση στα παγκόσμια πολιτιστικά αγαθά και επιθυμίες. Μολονότι οι ρόλοι αυτοί εκτελούνται με στερότυπο τρόπο- το γηγενές υποκείμενο εξυπηρετεί τις επιθυμίες των υποκειμένων της μεσαίας τάξης- οι γηγενείς ομάδες έχουν καταφέρει να αξιοποιήσουν το εγχείρημά τους για δικό τους όφελος. Τους έχει επιτρέψει να αποκτήσουν πρόσβαση στην (ανεπίσημη) οικονομία σε εθνικό επίπεδο και να μεταναστεύσουν εσωτερικά από τους γεωπολιτικούς χώρους προέλευσής τους, οι οποίοι πλήττονται από τη φτώχεια ή και από τον πόλεμο, στην περίπτωση των Φιλιππίνων Μουσουλμάνων. Μέσα κι έξω από τους θύλακές τους, παρέχουν πρόσβαση στον παγκόσμιο πολιτισμό της μεσαίας τάξης στον σχετικά μη χειραφετημένο ευρύτερο πληθυσμό, επιτρέποντας την καθιέρωση ενός ρετρο- (στην περίπτωση της ανακυκλωμένης μόδας) και σύγχρονο κοσμοπολιτισμό (πειρατεία στα μίντια) στο εθνικό τοπίο.

Αφιέρωμα: πειρατεία ως ακτιβισμός
Ετικέτες: Rolando Tolentino , κοσμοπολιτισμός , νέα μέσα , νεοφιλελευθερισμός , πειρατεία , Φιλιππίνες

0 σχόλια »

σχολίασε

όνομα *

email * (not published)

Website