→ Αφιερώματα

όλα τα αφιερώματα

Διάλογοι ←

όλοι οι διάλογοι

→ Δράσεις

όλες οι δράσεις

Re-public στο

Trebor Scholz – Τι θα πρέπει να γνωρίζει η γενιά του MySpace για τη δωρεάν εργασία

Εκατομμύρια άνθρωποι καθοδηγούμενοι από τις ορμόνες τους και μια πλειάδα επιθυμιών απορροφούνται ατέλειωτες ώρες μπροστά από τις οθόνες των ηλεκτρονικών υπολογιστών τους. Για τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας και τη βιομηχανία των ειδήσεων διανύουμε τις καλύτερες μέρες του συμμετοχικού πολιτισμού. Οι ανθρωπολόγοι μελετούν «τη διάδραση» και τη διαδικτυακή κοινωνικότητα των εφήβων, των οπαδών και των μπλόγκερς όλων των ηλικιών που προσπαθούν να εντυπωσιάσουν τους φίλους τους ή αναζητούν μια πλατφόρμα για να αναπτύξουν τις ιδέες τους. Το παρόν κείμενο δεν επιχειρεί να εξισορροπήσει την ανοχή και τους κινδύνους (τις συνέπειες του εκδημοκρατισμού, όπως η μαζικοποίηση της έκφρασης και τις επιζήμιες διαστάσεις, όπως ο εθισμός και η συνεχής αποσπασματική προσοχή), αλλά εστιάζει στη δημιουργική εργασία από την οπτική, όμως, της γενιάς του MySpace.

---


Το θέμα του παρόντος κειμένου δεν είναι η αδέσμευτη εργασία του πολυποίκιλου διαδικτυακού τρόπου ζωής (πχ. οι εργαζόμενοι στους φορητούς υπολογιστές τους για όλη την διάρκεια της εβδομάδας). Προτιμώ να επικεντρωθώ στην άυλη, δημιουργική και με δυνατότητες επιρροής εργασία, η οποία εκτελείται στο διαδίκτυο, το οποίο παρέχει πολυάριθμες δυνατότητες κοινωνικοποίησης. Την πρόταση για εργασία σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ακολουθούν, στο βορειοαμερικανικό τρόπο σκέψης, οι κατηγορίες του ακραίου αριστερισμού και του αποκομμένου από τον κόσμο ακαδημαϊσμού. Αυτές οι φωνές διαμαρτυρίας δεν αναδεικνύουν τίποτα περισσότερο από τον τρόπο κοινωνικοποίησης των ασκούντων την κριτική μέσω εθνικοποιημένων συλλογικών συμφερόντων, τα οποία και τους είναι πολύ πιο οικεία από ότι τα αμιγώς προσωπικά τους. Το παρόν κείμενο δεν θα αναλωθεί σε ευσεβείς πόθους, αλλά επιχειρεί να ρίξει φως στα νέα είδη της άυλης εργασίας.


Η παρεχόμενη δυνατότητα έκφρασης μέσω της εργασίας στο MySpace, το Facebook και τα blogs είναι όντως αμφίσημη. Η επιρροή, η αυθεντικότητα, η γνώση και η έκφραση πολιτισμού των ατόμων δημιουργούν επιπρόσθετη αξία μέσω της διαφημιστικής κάλυψης, η οποία μετατρέπει το ενδιαφέρον των χρηστών σε χρήμα. Ως συνήθως, ο καπιταλιστής γεύεται τους καρπούς της εργασίας, αλλά το κάνει πια με έναν νέο τρόπο.



Οι γονείς μου περνούν ώρες διαβάζοντας την εφημερίδα και τα χαζοπεριοδικά τους. Και τι έγινε, αν εγώ περνώ ώρες διαβάζοντας τα μηνύματα που μου στέλνουν οι φίλοι μου; Αυτή η υποκρισία πραγματικά με ενοχλεί.
Jassa 17 ετών


Το MySpace μονοπωλεί το χρόνο των χρηστών του διαδικτύου. Στις ΗΠΑ, οι χρήστες αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε αυτό από οποιοδήποτε άλλο δικτυακό τόπο και κατ’ αυτόν τον τρόπο «αιχμαλωτίζουν» ταυτόχρονα την κοινωνικότητα και τη γνώση (1) . Τα παιδιά, αντί να παρακολουθούν τηλεόραση, κάνουν σχόλια, βάζουν τίτλους, ιεραρχούν, προωθούν, διαβάζουν, γίνονται συνδρομητές, συνδέονται, θέτουν περιορισμούς, κάνουν συνδυασμούς, μοιράζονται, συνεργάζονται, υποστηρίζουν και γράφουν. Επίσης, φλερτάρουν, εργάζονται, παίζουν, συνομιλούν, κουτσομπολεύουν, συζητούν και μαθαίνουν. Οι άνθρωποι εκτιμούν ο ένας τη συνεισφορά του άλλου, αφενός επειδή έχουν στη διάθεσή τους περιορισμένο χρόνο και συναίσθηση της ποιότητας και αφετέρου γιατί τώρα πια η προσφορά εύχρηστου υλικού ακόμα και στα κινητά τηλέφωνα είναι παντού ευκολότερη από ποτέ. Ξανά, τι είδος εργασίας είναι αυτό;


Αποτελεί πραγματικά εργασία η μεταξύ των εφήβων ανταλλαγή σκέψεων (πχ για τη διαδικτυακή διασημότητα Tila Tequila); Θα το έκαναν ούτως ή άλλως ακόμα και με την απουσία του διαδικτύου. Οι άνθρωποι απλά μεταφέρουν τη ζωή τους και την εν λόγω δραστηριότητα στο διαδίκτυο. Η συγκεκριμένη εργασία άγεται από τη δυνατότητα επιρροής, την οποία ο Michael Hardt θεωρεί ως κεντρική μορφή της «άυλης» εργασίας σήμερα. Γράφει ότι «η συγκεκριμένη μορφή εργασίας είναι άυλη, [και] τα παραγόμενα προϊόντα της είναι δύσκολο να προσδιοριστούν: μία αίσθηση ευκολίας, ευζωίας, ικανοποίησης, ενθουσιασμού, πάθους- ακόμα και η εντύπωση του ανήκειν ή της κοινότητας.» Είναι ακριβώς αυτή η ικανοποίηση ότι, δηλαδή, οι άνθρωποι ξεφεύγουν από την εργασία μέσω του διαδικτύου που άλλωστε τους προσφέρει και πολυάριθμες δυνατότητες κοινωνικοποίησης.




Ορισμένοι από τους φίλους μου διοργανώνουν πάρτυ στο MySpace. Μια παρέα παιδιών συγκεντρώνονται μαζί με τους φορητούς υπολογιστές τους και συνδέονται στο MySpace για να σερφάρουν όλοι μαζί. Φαντάζεστε τι κουτσομπολιό ακολουθεί!
–Tara, 16


Σίγουρα η Tara, τα λόγια της οποίας σας μεταφέρω δεν θα θεωρούσε τα πάρτυ του MySpace εργασία. Η εικόνα αλλάζει πάντως, αν η εργασία ειδωθεί σε αυτό το νέο πλαίσιο της επιρροής. Ο Paolo Virno θα συμφωνούσε με το Hardt: Για εκείνον, η εργασία έχει μετατραπεί σε παράσταση, ο εργαζόμενος υποδύεται το ρόλο του ομιλητή μέσω επικοινωνιακών συστημάτων. Παραφράζοντας την παλιά παροιμία: το μεγαλύτερο επίτευγμα του κεφαλαίου δεν είναι άλλο από το να πείσει τον κόσμο ότι η εργασία δεν υφίσταται. Η εργασία σήμερα δεν είναι παρά μία ανεπίσημη και συχνά αποσπασματική άυλη δραστηριότητα.


Μόνο και μόνο η παρουσία της Τάρα και των φίλων της στο MySpace δημιουργεί αξία. Αναμφισβήτητα, η παραγόμενη χρηματική αξία ποικίλλει: πολύ δημοφιλή κλιπς, όπως το «treadmill video» στο YouTube συγκεντρώνουν πάνω από δέκα εκατομμύρια θεατές, ενώ άλλα δεν προσελκύουν ιδιαίτερη προσοχή. Το πλήθος των μικρών πράξεων εργασίας καθιστά το YouTube επικερδές για το Google.


Το περιεχόμενο που δημιουργείται από τους χρήστες, εντούτοις, συνεπάγεται και κόστος για το Google, καθώς απαιτούνται αρχιτέκτονες λογισμικού, χώρος αποθήκευσης και καλός σχεδιασμός. Αλλά ποια είναι η σχέση κόστους – οφέλους;



«Ήμουν σαφώς εξαρτημένη από το MySpace. Περνούσα ώρες διαμορφώνοντας τη σελίδα μου, κάνοντας σχόλια σε ανθρώπους που βλέπω καθημερινά και συμπληρώνοντας ασήμαντες έρευνες».
–Wanda, 16


Από την οπτική της Wanda, η συμπλήρωση ερωτηματολογίων στο MySpace ενδεχομένως να θεωρείται εργασία. Εντούτοις, θα αποκομίσει κάτι και εκείνη από το χρόνο που αφιερώνει στο MySpace. Δεν χωρεί αμφιβολία! Οι άνθρωποι νιώθουν την ευχαρίστηση της δημιουργίας, πιάνουν φιλίες, μοιράζονται εμπειρίες ζωής, αρχειοθετούν τις αναμνήσεις τους, βρίσκουν εργασία, κλείνουν ραντεβού και συμβάλλουν στη προώθηση του κοινού καλού. Πάρτε για παράδειγμα τους Κινέζους BackStreetBoys. Η Sony Erikson προσέλαβε και τα δύο αγόρια για τη διαφημιστική της καμπάνια στην Κίνα, καθώς αναρίθμητοι έφηβοι στη χώρα παρακολουθούσαν τα βίντεό τους στο YouTube. Επίσης, η επιτυχία της Jessica Rose στο χώρο του θεάματος βασίστηκε στην επιτυχία που γνώρισε στο διαδίκτυο. Αλλά όπως οι ψευδαισθήσεις της ταξικής κινητικότητας, έτσι και τα όνειρα της μαζικής διασημότητας δεν πραγματοποιούνται παρά μόνο για ελάχιστους. Τέτοιου είδους φαντασιώσεις για δημοσιότητα καθιστούν την αδέσμευτη εργασία στην «κοινωνική φάμπρικα» του MySpace πολλά υποσχόμενη και ολοένα πιο ελκυστική (2) .


Οι έφηβοι ωφελούνται με πολλαπλούς τρόπους, αλλά δημιουργούν πραγματικά αξία; Ο Nicholas Carr σημειώνει ότι το 2006 η ικανοποίηση των χρηστών ήταν ο κύριος λόγος για τον οποίο στις δέκα καλύτερες ιστοσελίδες στον Παγκόσμιο Δικτυακό Ιστό αντιστοιχούσε στο 40% της συνολικής επισκεψιμότητας ιστοσελίδων στο διαδίκτυο. Αυτή η συγκέντρωση πραγματικά προβληματίζει, καθώς προκαλεί και ενισχύει την πολιτισμική μονομέρεια (3) . Η ποικιλία του περιεχομένου δικτυακών τόπων, όπως το YouTube οδηγεί ολοένα και περισσότερους ανθρώπους σε αυτόν τον πολύ μικρό αριθμό δικτυακών τόπων (4) .


Αλλά γιατί οι επιχειρήσεις είναι πρόθυμες να δαπανήσουν υπέρογκα ποσά για να εξαγοράσουν επιτυχυμένους δικτυακούς τόπους που μόλις έχουν ξεκινήσει τη λειτουργία τους ; Μετά τη δραματική εμπειρία του dotcom τέτοιου είδους μαζικές επενδύσεις δεν πραγματοποιούνται, χωρίς τα προβλεπόμενα κέρδη να είναι εγγυημένα. Σαφώς τα δύο παραδείγματα του MySpace και του YouTube είναι ακραία, αλλά αποτελούν τους χώρους όπου οι περισσότεροι άνθρωποι την παρούσα περίοδο συμβάλλουν στη δημιουργία ηλεκτρονικού περιεχομένου. Η κοινωνικοποίηση μέσω δικτύου είναι το παραγόμενο προϊόν.


Για να πάμε ένα βήμα παρακάτω, ας συζητήσουμε τη σχέση της πραγματικής αξίας (για την επιχείρηση μέσω της διαφήμισης) και τα χρήματα που δαπανώνται για όσους συνεισφέρουν αυθεντικό υλικό (πχ YouTube, Digg). Άραγε οι εργαζόμενοι αυταπατώνται ιδεολογικά με το να πιστεύουν ότι δεν πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης; Ο Yochai Benkler προκλητικά υποστηρίζει ότι:


Η λύση βρίσκεται στον επιτυχή χειρισμό άμισθης και έμμισθης εργασίας, ώστε αυτός που δεν αμείβεται να μη θεωρήσει ότι πιάστηκε κορόιδο.


Ο Benkler υποστηρίζει, μάλλον, ότι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να αντιμετωπίζονται κατάλληλα, ώστε να μη νιώθουν άσχημα για το γεγονός ότι τους εκμεταλλεύονται. Αντιθέτως, εγώ θα επιχειρηματολογούσα υπέρ της ανάγκης συνειδητοποίησης της προσφοράς υπηρεσιών. Η εν λόγω επίγνωση δεν έχει καν κοινωνικοποιηθεί στους πιο ένθερμους χρήστες του διαδικτύου: τους Αμερικανούς εφήβους. Παρά τις πραπλανητικές στατιστικές, η πλειονότητα των χρηστών του MySpace είναι νέοι που διαμένουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ανατροφή τους δεν τους βοηθά να προσαρμόσουν τη συμπεριφορά τους στους κανόνες της αγοράς (5) . Θεωρούν φυσικό το γεγονός ότι κάποιος ζει από την εργασία του άλλου. Απλά αναλογιστείτε το κοινωνικό πλαίσιο που επιτρέπει τη δημιουργία μιας εταιρίας, η οποία βασίζεται στην παραγωγή διαφημίσεων που δημιουργούνται από τους ίδιους τους ανθρώπους που τις παρακολουθούν. Δημιουργείς και προσφέρεις δωρεάν (ή για ένα ευτελές ποσό που υπολείπεται της αξίας που παράγεις) τη διαφήμιση που απευθύνεται σε σένα. Τέτοιες εταιρίες, όχι μόνο, υπάρχουν, αλλά είναι πραγματικά πολύ κερδοφόρες.


Η διαλεκτική της εκμετάλλευσης προσφέρει τη δυνατότητα σε όσους διαθέτουν υπολογιστή και σύνδεση στο διαδίκτυο να εκφράσουν την άποψή τους, χωρίς να ευνοείται η αριστερή ή η δεξιά θέση, αλλά να ενδυναμώνεται η συμμετοχική πολιτική εν γένει. Εν τούτοις, και χωρίς την παραμικρή διαφορά από τον καπιταλισμό, ο μόχθος των πολλών παράγει μαζικό πλούτο για πολύ λίγους (6) .


Πολλοί θεωρητικοί των μέσων υποστηρίζουν ότι η εποχή της κυριαρχίας των Αμερικανικών Αγγλικών (και της αμερικανικής επιρροής στο περιεχόμενο του διαδικτύου) βρίσκεται στη δύση της. Θα συμφωνήσω. Χώρες, όπως η Κίνα, η Βραζιλία, η Ινδία, το Κογκό, η Κένυα, η Ουγκάντα και η Ρωσία θα αναδειχθούν πολύ σύντομα σε κυρίαρχες δυνάμεις στο διαδίκτυο. Το φαινόμενο της εργασίας στο πλαίσιο της δημιουργίας υλικού-περιεχομένου από το χρήστη, πάντως, είναι παγκόσμιο και θα παραμείνει ακόμα και με τη διάλυση συγκεκριμένων πλατφόρμων κοινωνικοποίησης (π.χ. YouSpace ή MyTube). Κυρίως λόγω της οικουμενικότητας του φαινομένου, είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η καλλιτεχνική παραγωγή και η κοινωνικότητα μετατρέπονται σε κεφάλαιο. Η ιδιοκτησία (copyleft ) είναι μόνο ένα ζήτημα. Μια πλατφόρμα, η οποία λειτουργεί ως μέσο μαζικής επικοινωνίας που παρέχει δυνατότητες κοινωνικοποίησης δεν χρειάζεται καν να έχει υπό την ιδιοκτησία της το παραγόμενο υλικό. Η αξία είναι η παραγόμενη κοινωνικότητα. Ο πλούτος του περιεχομένου (ακόμα και αν ανήκει στους δημιουργούς του) αιχμαλωτίζει την απαιτούμενη προσοχή των χρηστών του διαδικτύου, ώστε να δημιουργηθεί (μέσω της διαφήμισης) κεφάλαιο.


Στον τομέα της μελέτης των μέσων μαζικής επικοινωνίας σχεδόν όλοι επιχειρηματολογούν υπέρ της αγοράς, αντί να συμπράττουν με το κοινό του διαδικτύου. Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες της συγκέντρωσης της ιδιοκτησίας δικτυακών πλατφόρμων, γεγονός το οποίο τεκμηριώνει την άποψη ότι στο διαδίκτυο εμπεριέχεται μια πολύπλοκη ακολουθία κεφαλαίου. Μολαταύτα υπάρχουν ελάχιστες διαφωνίες, για την εργασία και το διαδίκτυο που προσφέρει ποικίλες δυνατότητες κοινωνικοποίησης, εν μέρει γιατί η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση, την εργασία, την κοινωνικοποίηση και την καλλιτεχνική έκφραση είναι σχεδόν αδιόρατη. Μέρος του διαδικτύου κινείται αποκλειστικά στο πλαίσιο των νόμων της αγοράς και το υπόλοιπο σύμφωνα με την άποψη θεωρητικών, όπως ο Richard Barbrook ομοιάζει περισσότερο σε μια κομμουνιστική υψηλής τεχνολογίας οικονομία που βασίζεται στη δωρεές. Ή μήπως είναι; Σήμερα, αυτές οι συμμετοχικές πρακτικές δεν έχουν καμιά σχέση με τον κομμουνισμό, η ανταλλαγή της δωρεάς συντελείται σε επίπεδο επιχείρησης, ακόμα και η πρακτική της δωρεάν συμμετοχής δημιουργεί κεφάλαιο για τους ιδιοκτήτες της πλατφόρμας στην οποία το κοινό μοιράζεται το υλικό ή την αγάπη του (7) .


Ποιες είναι οι ρεαλιστικές και υλοποιήσιμες πρακτικές στο διαδίκτυο; Οι μη κερδοσκοπικές ζώνες που προωθούν την κοινωνικοποίηση δεν είναι παρά ελάχιστες. Στο πρώτο δείγμα πιθανής επιτυχίας τις εξαγοράσουν επιχειρηματικοί κολοσσοί. Δεν είναι καθόλου εύκολο να προστατευτεί κάποιος από το γίνει προϊόν εκμετάλλευσης στο διαδίκτυο. Αλλά υπάρχουν ορισμένες εναλλακτικές, όπως οι λίστες Craig (ο Craig Newmark απέρριψε πολύ μεγάλες προσφορές) και το Archive.org (η φιλοσοφία του Brewster Kahle δεν αφήνει περιθώριο για εξαγορές). Τα προαναφερθέντα παραδείγματα δεν είναι ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικά του Παγκόσμιου Δικτυακού Ιστού. Ένα ιβρυδικό μοντέλο, το οποίο αναγνωρίζει υπάρχουσες σημαντικές εναλλακτικές σε εταιρικό πλαίσιο θα μπορούσε ενδεχομένως να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τα εργαλεία που διαθέτει το MySpace για τη δημιουργία περιεχομένου, αλλά και ομάδες ακτιβιστών που οργανώνονται και κοινωνικοποιούνται σε αυτό το πλαίσιο.


Ο γνωστός ποιητής Kevin Killian (8) , που γράφει έργα αυτοβιογραφικής φαντασίας (υποτιθέμενες κριτικές παιδικής τροφής μέχρι Δρ. Ζιβάγκο) στην ιστοσελίδα του Amazon.com αποτελεί ένα τέτοιο παράδειγμα. Ο Killian προβάλλει την καλλιτεχνική του δραστηριότητα αποκλειστικά σε ένα μυημένο κοινό.


Σε αντίθεση με τέτοιες υβριδικές πρακτικές, υποστηρίζω σαφώς την ανάγκη προσφοράς συμμετοχικών δυνατοτήτων, αντίστασης στην πολιτισμική μονομέρεια του διαδικτύου και αυτογνωσίας, έτσι ώστε να περιηγηθούμε στα μέσα μαζικής επικοινωνίας του διαδικτύου με τις άπειρες δυνατότητες κοινωνικοποίησης που προσφέρουν παραμένοντας, όμως, πιστοί στις αξίες μας. Τα Διαδικτυακά Μέσα Κοινωνικοποίησης διευκολύνουν την εκμετάλλευση των ανθρώπων, αλλά δεν μπορούμε να τους επιτρέψουμε να μας απομυζήσουν.

——————————————————————————–

(1) Το 11,9% του χρόνου που αφιερώνουν οι χρήστες στις ΗΠΑ για να σερφάρουν στο διαδίκτυο συγκεντρώνεται στο MySpace.

(2) Ο όρος κοινωνική φάμπρικα ανάγεται στους Ιταλούς αυτονομιστές.

(3) Ο κίνδυνος που ενέχεται σε τέτοιου είδους πλουραλιστικές πολιτισμικές μονομέρειες καταδεικνύεται από μηνύματα της καθημερινότητας όπως το Del.icio.us’ “Internal Error Εσωτερικό λάθος: There is something horribly wrong with our code. Συμβαίνει κάτι πολύ άσχημο με τον κωδικό μας.” Ή τα ημερολόγια του Google Calendar: “Server error. Λάθος του διαχειριστή. Google Calendar is currently unavailable. Το ημερολόγιο του Google δεν είναι διαθέσιμο προσωρινά. Cross your fingers and try again in a few minutes. Σταυρώστε τα δάχτυλα και προσπαθήστε σε λίγα λεπτά. Ή του Flickr “Flickr is having a massage. Το Flickr κάνει μασάζ. ” Αν εναποθέσουμε όλες τις προσδοκίες μας σε αυτά οδηγούμαστε σε μια τρομαχτική εξάρτηση από τις εταιρικές απόφάσεις τους. Τους εμπιστευόμαστε, άλλωστε, να μας προσφέρουν σταθερές λύσεις για τη φιλοξενία των δεδομένων μας.

(4) Το MySpace έχει πάνω από 100 εκατομμύρια προφίλ, αλλά δεν έχουν όλοι όσοι άνοιξαν λογαριασμούς ενεργές ιστοσελίδες. Το 11,9% του συνολικού χρόνου σύνδεσης στο διαδίκτυο στις ΗΠΑ αφιερώθηκε στο MySpace.com. Στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα περνούν οι Αμερικανοί τον περισσότερο χρόνο τους στο διαδίκτυο.

(5) Πρόσφατες στατιστικές, οι οποίες υπολογίζουν το μέσο όρο ηλικίας των χρηστών του MySpace στα 35 είναι λανθασμένες καθώς δεν λαμβάνουν υπόψη ότι οι ανήλικοι χρήστες δίνουν ψευδή στοιχεία ταυτότητας. Ορισμένοι, παραδείγματος χάρη, που δηλώνουν 100 ετών διαστρεβλώνουν το τελικό αποτέλεσμα.

(6) Η εκτιμώμενη αγοραστική αξία των χώρων κοινωνικοποίησης καταδεικνύεται από τα υπέρογκα κέρδη των κολοσσών του διαδικτύου, όπως το Google.

(7) Ο Lawrence Lessig τον Οκτώβριο του 2006 έγραψε για την ηθική του Διαδικτύου 2.0. Δίνοντας βαρύτητα περισσότερο στις συλλογικές πρακτικές από την ηθική, ο Lessig ομαδοποίησε το διαδίκτυο πραγματικά συλλογικές ιστοσελίδες (Flickr, blink.tv) και μη (YouTube). Το YouTube δεν διαθέτει έναν πραγματικό μηχανισμό επιμερισμού στο σύστημά του. Είναι εύκολο να συνδέεις ένα βίντεο στο YouTube, αλλά το αρχείο καθεαυτό δεν επιμερίζεται. Το Blip.tv είναι όντως σχεδιασμένο για πραγματικό επιμερισμό του περιεχομένου.

(8) Ο ποιητής Kevin Killian από το Σαν Φρανσίσκο για παράδειγμα έγραψε 1525 κριτικές στο Amazon.com (από τις 7 Ιανουαρίου 2006).

Διαβάστε ακόμα


Ινστιτούτο για την διανεμημένη δημιουργικότητα


Το εγχείρημα των 79 ημερών

Αφιέρωμα: wiki politics, πρόσφατα άρθρα
Ετικέτες: myspace , trebor scholz , δημιουργικότητα , καπιταλισμός

0 σχόλια »

σχολίασε

όνομα *

email * (not published)

Website