ετικέτες

blogging claudia aradau creative commons facebook geert lovink michel bauwens olpc p2p trafficking Venanzio Arquilla web2.0 wikileaks wikipedia Γαλλία ΕΕ ΕΚΦ ΗΠΑ Λατινική Αμερική Μεγάλη Βρετανία ΟΗΕ ΠΚΦ Τουρκία ακτιβισμός ανθρωπισμός ανθρωπολογία ανθρώπινα δικαιώματα ανοικτές υποδομές ανοικτή πρόσβαση αραβικές εξεγέρσεις αριστερά αρχιτεκτονική ασφάλεια βασίλης κωστάκης βιοτεχνολογία δημιουργικότητα δημοκρατία δημόσια αγαθά δημόσιοι χώροι διανεμημένη-ενέργεια διαφάνεια εθνικισμός εκπαίδευση ελεύθερα δεδομένα ελεύθερο λογισμικό ελλάδα ενέργεια επισφάλεια εργασία ηθική θεωρία δικτύων θρησκεία θυματοποίηση ιταλία καθημερινή ζωή καινοτομία καπιταλισμός κλιματική αλλαγή κοινά αγαθά κοινωνία πολιτών κοινωνική δικαιοσύνη κοσμοπολιτισμός κρίση αντιπροσώπευσης λαϊκισμός λογισμικό λογοδοσία μετανάστες μετανθρωπισμός μη-γραμμικότητα μη πολίτες μουσική νέα μέσα νέλλη καμπούρη νεοφιλελευθερισμός ντιζάιν οικολογία οικονομικές στατιστικές οικονομική κρίση παγκοσμιότητα πειρατεία πνευματικά δικαιώματα πολιτισμικές διαφορές πρόνοια πόλεις σεξουαλική εργασία σοσιαλδημοκρατία σοσιαλισμός συλλογική νοημοσύνη συμμετοχική δημοκρατία συμμετοχική κουλτούρα συνεργατική γνώση σύνορα τέχνη ταχύτητα υπηκοότητα φιλελευθερισμός φύλο χαρτογράφηση χρέος χώρος ψηφιακά δικαιώματα

Re-public στο

Elizabeth Stark – Σημειωτική δημοκρατία και πολιτισμικός μετασχηματισμός (ή) η μετασχηματιστική δύναμη της σημειωτικής δημοκρατίας

Η μαζική και εκτεταμένη διαθεσιμότητα πολιτισμικών έργων στο Ίντερνετ επηρρεάζει άμεσα τον τρόπο μέσω του οποίου δημιουργούμε, παρακολουθούμε, και καταναλώνουμε τον πολιτισμό. Οι μέρες όπου το μέσο “μονής κατεύθυνσης” βασίλευε, όπου παθητικοί παρατηρητές απλώς κατανάλωναν πληροφορίες, έχουν παρέρθει. Η μετασχηματιστική δύναμη των ψηφιακών τεχνολογιών έχει σε μία εποχή ευρείας, δημοκρατικότερης πολιτισμικής παραγωγής και διάδοσης.

.


Σημειωτική δημοκρατία: παλιά και νέα


Ο όρος σημειωτική δημοκρατία γεννήθηκε στην δεκαετία του 80. Επινοήθηκε αρχικά από τον John Fiske, στο πλαίσιο της έρευνας του για το πως οι θεατές επανα-ερμηνεύουν την τηλεοπτική κουλτούρα σε διαφορετικές κατευθύνσεις από τις αρχικές προθέσεις των τηλεοπτικών παραγωγών. Η έννοια αναπτύχθηκε αργότερα από τον Michael Madow, ο οποίος στο έργο του για το δικαίωμα στην δημοσιότητα, αμφισβήτησε την top-down προσέγγιση της ποπ κουλτούρας. Ο Madow έδωσε έμφαση στην δυνατότητα του καταναλωτή να «επανα-κωδικοποιήσει» και να «επανα-επεξεργαστεί» τα πολιτισμικά προϊόντα. (Παρόλο που εφόσον ο καταναλωτής δεν καταναλώνει απλώς, ένας διαφορετικός όρος -όπως «ανα-δημιουργός»- είναι απαραίτητος. Όμως ακόμα και τη στιγμή που έγραφε ο Madow, το 1993, το μεγαλύτερο κομμάτι της κουλτούρας προερχόταν από τα παραδοσιακά μέσα πολιτισμικής παραγωγής. Τα επόμενα χρόνια, και κυρίως τα πέντε τελευταία, η εξάπλωση νέων μορφών πολιτισμικής παραγωγής και η εμφάνιση των ψηφιακών commons έχουν αυξήσει δραματικά τη δυναμική και την πραγματική επιρροή της σημειωτικής δημοκρατίας. Σαν αποτέλεσμα, αυτή έχει εξαπλωθεί πέρα από την απλή «επανα-επεξεργασία» πολιτισμικών προϊόντων που ήδη υπήρχαν, για να περιλάβει ένα πλήθος δημιουργικών εγχειρημάτων, ιδιαίτερα από τους χρήστες του διαδικτύου.


Ένα ευρύ φάσμα παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της δραστικής μείωσης του κόστους των τεχνολογικών εργαλείων, της εξάπλωσης απλοποιημένων και δικτυωμένων online υπηρεσιών, και της διεύρυνσης των ευρυζωνικών συνδέσεων είχε ως αποτέλεσμα την άνθηση της δημιουργίας. Αυτή η άνθηση εκδηλώθηκε κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, στο Ίντερνετ, με μορφές που κυμαίνονται από την δημοσίευση tagged ψηφιακών φωτογραφιών στην μείξη δύο ή περισσότερων μουσικών κομματιών, από τη δημοσίευση άρθρων ή σχολίων σε ένα ιστολόγιο στην δημιουργία μιας απάντησης-βίντεο σε ένα κλιπ που δημοσίευσε ένας διαφορετικός χρήστης. Με αυτή την έννοια το διαδίκτυο έχει προσφέρει τη δυνατότητα για την ευρεία παραγωγή και διάδοση πολιτισμικών αγαθών που παράγονται από τους χρήστες, και τα οποία δεν υπήρχαν στο παρελθόν. Η σημειωτική δημοκρατία, ενώ συνεχίζει να αναφέρεται στην επανα-ερμηνεία και την επανα-επεξεργασία της ποπ κουλτούρας, έχει πια διευρυνθεί περιλαμβάνοντας και την βασισμένη στο χρήστη πολιτισμική παραγωγή στο Ίντερνετ.


Νέες μορφές πολιτισμικής παραγωγής


Ενώ παλιότερα, κάποιος μπορούσε να μετέχει σε ένα δημιουργικό εγχείρημα, όπως η συγγραφή μιας ιστορίας ή η ηχογράφηση ενός τραγουδιού, η δυνατότητα που πρόσφερε το Ίντερνετ για την άμεση δημοσιοποίηση ενός έργου σε όλο τον κόσμο θα συνεχίσει να επηρεάζει σημαντικά την τροχιά της πολιτισμικής παραγωγής. Αυτή η επιδεξιότητα ίσως πια μοιάζει αυτονόητη στον εξοικιωμένο χρήστη του διαδικτύου, αλλά αθροιστικά έχει τη δυνατότητα να διαλύσει τις προηγούμενες μορφές παραγωγής και διάδοσης της πληροφορίας.


Ο ρόλος του «ερασιτεχνισμού» συζητείται συχνά σε σχέση με αυτές τις νέες μορφές παραγωγής. Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ του «ερασιτέχνη» και του «επαγγελματία» γίνεται ολοένα και πιο θολή, και η σημειωτική δημοκρατία δίνει νέες δυνατότητες σε σχεδόν όλους τους δημιουργούς. Αυτοί που στο παρελθόν δεν θα είχαν την ευκαιρία η δουλειά τους να ακουστεί, να θεαθεί, ή να διαβαστεί μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια πλατφόρμα για να το πετύχουν. Αυτοί που δεν θα επιλέγονταν από τους tastemakers παλαιότερων εποχών, μπορούν πια να παρακάμψουν αυτούς τους περιορισμούς και να χτίσουν το δικό τους κοινό. Οι ερασιτέχνες, ή όσοι δημιουργούν εκτός του επαγγελματικού πλαισίου, μπορούν πια να ζήσουν από το έργο τους, ενώ οι επαγγελματίες μπορούν να συνεισφέρουν σε «ερασιτεχνικά» εγχειρήματα εντός του πλαισίου της εργασίας τους.


Το περιεχόμενο που παράγεται από τον χρήστη έχει γίνει ένας δημοφιλής όρος στη σφαίρα της σημειωτικής δημοκρατίας. Γενικά, αναφέρεται σε γνωστικά και πολιτισμικά έργα που παράγονται από τους χρήστες του διαδικτύου εκτός του επαγγελματικού τους πλαισίου. Η αναφορά, όμως, στη λέξη «παραγωγή» ίσως μειώνει την προσωπικότητα του χρήστη. Είναι σωστό να πούμε ότι οι χρήστες απλώς «παράγουν» περιεχόμενο, σε αντίθεση με το να «δημιουργούν»; Γιατί όσοι εξαρτώνται οικονομικά από το προϊόν της δημιουργίας τους πρέπει να απολαμβάνουν περισσότερο σεβασμό για τα πολιτισμικά έργα που παράγουν; Οι άνθρωποι δημιουργούν, οι μηχανές παράγουν. Στην πραγματικότητα, ο όρος «περιεχόμενο που παράγεται από τον χρήστη» χρησιμοποιείται συχνά από τα παραδοσιακά μέσα για να προσδώσει μία συγκαταβατική εικόνα για τα έργα που παράγονται από «απλούς» ανθρώπους. Σε αντίθεση, στο πλαίσιο της σημειωτικής δημοκρατίας, δίνεται κεντρική έμφαση στην δημιουργικότητα του χρήστη, σε αντίθεση με την παραγωγικότητά του.


Το επανα-ανακάτεμα, η επανα-επεξεργασία, η επανα-κωδικοποίηση πολιτισμού


Ταυτόχρονα, μερικοί ίσως υποστηρίξουν ότι τα σύγχρονα έργα της σημειωτικής δημοκρατίας στερούνται ποιότητας και δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτά που παράγονται από τα παραδοσιακά μέσα και τις πολιτισμικές βιομηχανίες. Αυτές οι ανησυχίες είναι έγκυρες. Η ευρείας κλίμακας παραγωγή από μη-επαγγελματίες ίσως να μην ξεπεράσει τελείως αυτή των επαγγελματιών, όμως νομίζω ότι βρισκόμαστε στην αρχή ενός ριζικού μετασχηματισμού. Ενώ η θέση των επαγγελματιών στο πλαίσιο των παραδοσιακών μέσων και των πολιτισμικών βιομηχανιών δεν πρόκειται να αποσαρθρωθεί σύντομα, αυτοί οι παίκτες ήδη προσαρμόζονται στις καινούργιες συνθήκες και απαιτήσεις που προτάσσει η σημειωτική δημοκρατία. Κατά πάσα πιθανότητα, θα αναδυθούν νέες μορφές μέσων, ίσως στην ημι-επαγγελματική σφαίρα, όπου το περιεχόμενο που παράγεται θα είναι τροποποιήσιμο και όπου οι χρήστες θα προσκαλούνται να συνεισφέρουν και να ανατροφοδοτούν πληροφορίες.


Υπάρχουν βέβαια και συγκεκριμένα εμπόδια στην εξάπλωση της σημειωτικής δημοκρατίας και των αξιών που πρεσβεύει. Πιο συγκεκριμένα, ένα σημαντικό ποσοστό των έργων που παράγονται από χρήστες περιλαμβάνουν στοιχεία που υπερβαίνουν τη νομιμότητα, σύμφωνα τουλάχιστον με το υπάρχων καθεστώς κοπυράιτ. Οι τεχνολογίες που έχουν επινοηθεί για να αποτρέψουν αυτού του είδους τις συμπεριφορές έχουν αποτύχει, σε μεγάλο βαθμό, να καταστρέψουν τις νέες μορφές παραγωγής. Το κυνήγι των δυνητικών παραβατών είναι άσκοπο από μία ρεαλιστική νομική σκοπιά. Στην πραγματικότητα, πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι το νομικό καθεστώς πρέπει να αλλάξει σε σχέση με την εξάπλωση των παραβατικών πρακτικών των χρηστών. Αυτό το μαζικό επανα-ανακάτεμα, η μαζική επανα-επεξεργασία και επανα-κωδικοποίηση του πολιτισμού προσλαμβάνεται όλο και περισσότερο σαν μία θετική αποτέλεσμα της εξέλιξης της πολιτισμικής παραγωγής. Ο νόμος που ορίζει αυτές τις πρακτικές ως παραβιάσεις θα πρέπει να προσαρμοστεί ώστε να ενθαρρύνει παρά να περιορίζει τη σημειωτική δημοκρατία. Η δημιουργική καταστροφή που πηγάζει από την δημιουργία βασισμένη στο χρήστη του Ίντερνετ δεν πρέπει να εμποδιστεί από αυτούς των οποίων τα συμφέροντα διακυβεύονται. Αντιθέτως, αυτοί οι παίκτες πρέπει να προσαρμοστούν και να αγκαλιάσουν το μέλλον που έρχεται.


Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται με την άδεια Attribution-ShareAlike


Διαβάστε ακόμα


Ελεύθερος πολιτισμός και το ίντερνετ (στα αγγλικά)


Μανιφέστο για τον ελεύθερο πολιτισμό (στα αγγλικά)



Αφιέρωμα: κοινά αγαθά, πρόσφατα άρθρα
Ετικέτες: , , ,

|
0 σχόλια »

σχολίασε