Πόλεις σε ροή

Υπάρχουν προοπτικές για μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσία στην τοπική διακυβέρνηση και στο πολιτικό σύστημα γενικότερα; Πως μπορεί να επιτευχθεί η ισορροπημένη ενημέρωση των πολιτών για θέματα που τους αφορούν και η θέσπιση της δημόσιας συμμετοχής στην πολιτική (ειδικά των περιθωριοποιημένων κατοίκων); Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός είναι ένα επίκαιρο εγχείρημα που αντιμετωπίζει άμεσα αυτές τις κρίσιμες προκλήσεις για την σύγχρονη δημοκρατία. Από το 1989 που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην πόλη του Πόρτο Αλέγκρε, έχει εξαπλωθεί ραγδαία: περίπου 1.000 πόλεις ανά τον κόσμο και 80 στην Ευρώπη έχουν υλοποιήσει ως σήμερα ανάλογα πειράματα. Η πρώτη Ευρωπαϊκή πόλη που υιοθέτησε τον συμμετοχικό προϋπολογισμό ήταν η Κόρδοβα, από όπου προέρχεται το κείμενο που ακολουθεί

Στο πρώτο μέρος της συνέντευξης, η Saskia Sassen συζητά την άνοδο των άτυπων πολιτικών στην παγκόσμια πόλη. Πρόκειται για μια μάχη μεταξύ του παγκόσμιου εταιρικού κεφαλαίου και των πολύμορφων κινημάτων των μειονοτικών κατοίκων των σύγχρονων αστικών χώρων.

Η πρόσβαση στην πληροφορία -η ηλεκτρονική πληροφορία ειδικότερα- πρέπει να θεωρηθεί από τις αρχές της πόλης σαν μια βασική υπηρεσία και πρέπει να μπει στην ίδια κατηγορία με τις υπόλοιπες βασικές υπηρεσίες της πόλης, υποστηρίζει ο Μιχάλης Μπλέτσας. Η μετακίνηση της πληροφορίας είναι κάτι το οποίο εμπίπτει στις αρμοδιότητες της πόλης και όχι κάποιου μεγάλου τηλεπικοινωνιακού φορέα, ο όποιος δεν έχει σκοπό να ασχοληθεί με τις τοπικές ανάγκες.

Προχορώντας πέρα από τον ορίζοντα του σύγχρονου αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, ο Iain Borden αναδεικνύει τις διαφορετικές δραστηριότητες που έχουν οι άνθρωποι στις πόλεις. Χαρτογραφεί μία πόλη για σεξ, για φωνές, για δυνατή μουσική, για τρέξιμο, για απλή ενατένιση, για διαδηλώσεις, για υπόγεια κόλπα, και για καλλιτέχνες του δρόμου.

Οι αρχιτέκτονες και οι πολεοδόμοι έχουν κάνει ελάχιστα πράγματα σε σχέση με την ανάπτυξη των νέων μέσων τις τελευταίες δεκαετίες, λέει ο Geert Lovink. Όσοι εκμεταλλεύονται ακίνητα κατασκευάζουν μαζικά τα ίδια παλιά γραφεία, σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα. Κι οι αρχιτέκτονες μοιάζουν όλοι πρόθυμοι να παίξουν αυτό το παιχνίδι, μαζί με τους πολεοδόμους και τους υπεύθυνους για την ανάπτυξη, και να σχεδιάσουν μια ωραία επιφάνεια γι’ αυτούς τους χώρους –κουτιά.

Ερευνώντας τις πολιτικές διαστάσεις δύο προβεβλημένων δημόσιων χώρων της Νέας Υόρκης, του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου και του Union Square Park, η Sharon Zukin ανακαλύπτει δυο όψεις του αμερικανικού κοινωνικού συνόλου που συνυπάρχουν σε διαμάχη. Αυτοί οι χώροι δείχνουν ότι η ενσωμάτωση της δημοκρατίας είναι σήμερα πραγματικά διαιρεμένη.

Ο Iain Chambers ακολουθεί απρόσμενους, υπόγειους σύνδεσμους που δίνουν μια άλλη χαρτογραφία στην οποία η έννοια της πόλης δεν περιορίζεται πλέον στο αυστηρό περιβάλλον ενός μόνο πολιτισμού και τόπου. Κατατεθειμένα στη γλώσσα της, στον μεταβαλλόμενο και απροσδιόριστο χώρο της, υπάρχουν πολλά ίχνη που στοιχειώνουν την επίσημη αφήγηση με άλλες ιστορίες, περαιτέρω ανοίγματα και ερωτηματικά.

Στη βάση τους, οι Συμμετοχικοί Προϋπολογισμοί στρέφουν τις αποφάσεις για τον προϋπολογισμό στους πολίτες που δέχονται την επίδρασή τους, δημιουργώντας δημόσια πεδία όπου οι πολίτες μπορούν να συζητούν και να ιεραρχούν όλες τις προτεραιότητες της πόλης (σπάνιο) ή να επιλέγουν κάποιες νέες επενδύσεις που επιδρούν σε ένα (μεγαλύτερο ή μικρότερο) ποσοστό του δημοτικού προϋπολογισμού. Οι Συμμετοχικοί Προϋπολογισμοί, όμως, μπορούν να έχουν μέλλον μόνο εάν προχωρήσουν πέρα από έναν ‘μινιμαλιστικό’ τυπικό ορισμό και μπορέσουν να αντιμετωπίσουν μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προκλήσεις, λέει ο Giovani Allegretti.

Οι φωτογραφίες από τη σειρά Εικόνες Ιστορίας είναι για ιστορίες, με τη μορφή πόλεων στην Κίνα, που είτε κατεδαφίζονται είτε δημιουργούνται στην παρούσα συγκυρία. Είναι για ιστορίες του παρελθόντος, με τη μορφή παραδοσιακών κτιρίων και γειτονιών, αστικών ιστών, και φυσικών τοπίων, που έχουν ξεκινήσει να διαγράφονται. Είναι για την απουσία ιστοριών, με τη μορφή εργοταξίων, που οικοδομούνται πάνω σε μία διαγραφή του παρελθόντος τόσο ολοκληρωτική που κάποιος δεν θα γνωρίσει ποτέ ότι αυτό το παρελθόν κάποτε υπήρξε. Και είναι για την προσμονή μελλοντικών ιστοριών, που δεν έχουν ακόμη εκτυλιχθεί, με τη μορφή πρόσφατα χτισμένων πόλεων.

Δεν μπορούμε να διαχωρίσουμε την πόλη και τα προβλήματά της από το λεγόμενο φυσικό περιβάλλον, επισημαίνει η Carme Melo Escrihuela. Η ανάληψη ευθύνης για τη φύση αρχίζει από τα σπίτια μας, από τη γειτονιά μας, από τις πόλεις μας. Δεν είναι μόνο περιβαλλοντολογική δραστηριότητα, είναι επίσης, σε πρώτη φάση, ένας κοινωνικός και πολιτικός σκοπός.

Όταν έρχεται η στιγμή για σοβαρό δημόσιο διάλογο σχετικά με το ποιο εμπόριο επιθυμούμε και με ποιο σκοπό, το σύστημα δεν δουλεύει, υποστηρίζει ο Peter Newell. Γιατί να συμμετέχει κάποιος σε μια δημόσια συζήτηση που οι όροι της υπαγορεύονται από εκείνους που κερδίζουν από μια (άνιση) φιλελευθεροποίηση, που οι διαδικασίες της δεν σχεδιάστηκαν έτσι ώστε να έχουν ικανότητα ενσωμάτωσης ή δημοκρατικότητας και παρ’ όλα αυτά καλείται μέσω της δέσμευσής του να επικυρώσει;

Ο Michael Albert χρησιμοποιεί τη Συμμετοχική Οικονομία σαν έναν όρο που υποδηλώνει μία νέου τύπου μετα-καπιταλιστική και αυτοδιοικούμενη οικονομία. Η προσδοκία είναι η συμμετοχική οικονομία να εμπνέει και να ενημερώνει έναν ακτιβισμό που οδηγεί σε ένα νέο τύπο αταξικής οικονομίας