Μετανάστευση χωρίς προκαταλήψεις

Η δημοκρατία είναι μια λέξη που προφέρεται σπάνια στον δημόσιο διάλογο για τη μετανάστευση χωρίς χαρτιά. H Roxanne Lynn Doty υπογραμμίζει, αντιθέτως, την τεράστια πρόκληση της επανεκτίμησης του τι σημαίνει δημοκρατία και πρέπει να επανεξετάσουμε τη σημασία των εδαφικών συνόρων σε σχέση με τον ορισμό της ταυτότητας και της αξίας των ανθρώπων

Στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης, η Saskia Sassen συζητά τις θέσεις του καινούργιου της βιβλίου, Επικράτεια, Δικαιοδοσία, Δικαιώματα. Η ανάλυση της επικεντρώνεται στον πολλαπλασιασμό άτυπων πολιτικών και επαναπροσδιορίζει τις σύγχρονες παγκόσμιες εξελίξεις σαν μία πολύπλοκη αλληλεπίδραση ανάμεσα στην κινητικότητα και την ακινησία.

Περισσότερο παρά ποτέ, το χάος των πολλαπλών μορφών των μεταναστευτικών κινημάτων αρχίζει να συγκεκριμενοποιείται σε σχέδια έναντι στις πολιτικές των κρατών, ισχυρίζεται ο Nevzat Soguk. Στη βόρεια και τη νότια Αμερική, τη βόρεια Αφρική, την Ευρώπη ή τη Νοτιοανατολική Ασία, οι άνθρωποι-υποκείμενα που έγιναν μετανάστες-πολίτες μάχονται με αδημονία στους ασαφείς μεταναστευτικούς χώρους.

Αντιδρώντας στην παγκόσμια κρίση προσφύγων, τον ‘πόλεμο κατά της τρομοκρατίας’ και τον ανερχόμενο νέο-εθνικισμό, οι σύγχρονοι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν στρατηγικές που αντιτίθενται στις συνοριακές πολιτικές του αποκλεισμού, αμφισβητούν τον κυρίαρχο πολιτικό λόγο, προσφέρουν εναλλακτικές προοπτικές στην πολιτισμική ταυτότητα και εισάγουν μια νέα ηθική αναζήτηση για την έννοια της κοινότητας…

Η παράνομη διακίνηση ανθρώπων αντιμετωπίζεται από πλευράς ασφάλειας ως μια ειδική μορφή λαθρομετανάστευσης, οργανωμένου εγκλήματος ή πορνείας. Στην κατάσταση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων/λαθρομετανάστευσης, η Claudia Aradau εξετάζει την διεκδίκησης της πορνείας-ως –εργασίας. Σε μια τέτοια επαναδιαμόρφωση της κατάστασης, τα θύματα της παράνομης διακίνησης δεν είναι πλέον ουσιαστικά επικίνδυνα μέσω της αδιάκοπης διασύνδεσής τους με τη λαθρομετανάστευση ή την πορνεία, αλλά γίνονται ισότιμοι υπήκοοι.

Το κρατικό σύνορο υπήρξε πάντα η εξαίρεση στην πολιτική, υποστηρίζει ο Mark Salter – η συγκρότηση του εθνικού πληθυσμού γινόταν πάντοτε έξω απ’ το πεδίο της δημοκρατικής πολιτικής. Όλο και περισσότερες κυβερνήσεις δεσμεύονται στη διαδικασία ‘άρσης της εντοπιότητας’ των συνόρων, μέσω της οποίας αυτοί που εκδίδουν τις θεωρήσεις, η υπηρεσία αλλοδαπών, οι συνοριακοί υπάλληλοι στο εξωτερικό, ιδιωτικές αρχές, ακόμη και αερομεταφορείς εκτελούν τα συνοριακά καθήκοντα μακριά από τα φυσικά σύνορα.

Αυτοί που παράγουν πολιτική στις περισσότερες χώρες τείνουν να συζητούν για τον δι-εθνισμό και τη διασπορά σε πλαίσια που σχετίζονται με θέματα ασφαλείας. Ο Karim H. Karim υποστηρίζει την ανάγκη συζήτησης για την θέσπιση νέων μορφές δι-εθνικών υπηκοοτήτων που να αντανακλούν την σύγχρονη παγκόσμια κινητικότητα .

Ο Ηλίας Ρουμπάνης προτρέπει για την δημιουργία ενός διαφανή δρόμου προς την απόκτηση υπηκοότητας. Γιατί σε τελική ανάλυση, μόνον ένα υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μπορεί να διαπραγματευτεί το μέλλον του επί ίσοις όροις. Χρειάζεται να κωδικοποιήσουμε τα ενδιάμεσα στάδια μεταξύ της ολοκληρωτικής παρανομίας και της απόκτησης υπηκοότητας, και τουλάχιστον να εγγυηθούμε τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων, είτε είναι πολίτες είτε μετανάστες.

Μιλώντας για το παρελθόν, το παρόν, και το μέλλον της Αθήνας, ο Γιώργος Πρεβελάκης επισημαίνει τα δομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Προτείνει μία έξοδο διαφυγής από την ελληνική εθνική ή εθνικιστική λογική που θεωρεί ότι διαθέτει τη μονοπωλιακή ιδιοποίηση αυτού που συμβολίζει αυτός ο χώρος. Πρέπει “να δώσουμε την Αθήνα στην Ευρώπη και τον κόσμο, ζητώντας παράλληλα τη συμβολή του για να σώσουμε την Αθήνα από τον εαυτό της”.