ετικέτες


blogging claudia aradau creative commons facebook geert lovink michel bauwens olpc p2p trafficking Venanzio Arquilla web2.0 wikileaks wikipedia Γαλλία ΕΕ ΕΚΦ ΗΠΑ Λατινική Αμερική Μεγάλη Βρετανία ΟΗΕ ΠΚΦ Τουρκία ακτιβισμός ανθρωπισμός ανθρωπολογία ανθρώπινα δικαιώματα ανοικτές υποδομές ανοικτή πρόσβαση αραβικές εξεγέρσεις αριστερά αρχιτεκτονική ασφάλεια βασίλης κωστάκης βιοτεχνολογία δημιουργικότητα δημοκρατία δημόσια αγαθά δημόσιοι χώροι διανεμημένη-ενέργεια διαφάνεια εθνικισμός εκπαίδευση ελεύθερα δεδομένα ελεύθερο λογισμικό ελλάδα ενέργεια επισφάλεια εργασία ηθική θεωρία δικτύων θρησκεία θυματοποίηση ιταλία καθημερινή ζωή καινοτομία καπιταλισμός κλιματική αλλαγή κοινά αγαθά κοινωνία πολιτών κοινωνική δικαιοσύνη κοσμοπολιτισμός κρίση αντιπροσώπευσης λαϊκισμός λογισμικό λογοδοσία μετανάστες μετανθρωπισμός μη-γραμμικότητα μη πολίτες μουσική νέα μέσα νέλλη καμπούρη νεοφιλελευθερισμός ντιζάιν οικολογία οικονομικές στατιστικές οικονομική κρίση παγκοσμιότητα πειρατεία πνευματικά δικαιώματα πολιτισμικές διαφορές πρόνοια πόλεις σεξουαλική εργασία σοσιαλδημοκρατία σοσιαλισμός συλλογική νοημοσύνη συμμετοχική δημοκρατία συμμετοχική κουλτούρα συνεργατική γνώση σύνορα τέχνη ταχύτητα υπηκοότητα φιλελευθερισμός φύλο χαρτογράφηση χρέος χώρος ψηφιακά δικαιώματα

Re-public στο

Θανάσης Πρίφτης – Φαντασιακή πειρατεία


superjail - YouTube poop

Τα Χριστούγεννα του 2009 το YouTube δέχτηκε επίθεση χάκερς» και πολλές φωτογραφίες των προφίλ των χρηστών του άλλαξαν σε άλλες εικόνες, πρόσωπα και νέες μικρογραφίες. Ένας χάκερ πολλαπλών άβαταρ με τον τίτλο MeiAIDS χρεώθηκε την υποκλοπή που, κυρίως, αφορούσε τα άβαταρ μιας κοινότητας που δημιουργούσε τα “YouTube Poops”. Εν συντομία, αυτή είναι μια μέθοδος επεξεργασίας βίντεο, που έγινε πολύ δημοφιλής μέσα από την συνεχώς αυξανόμενη φήμη του YouTube. Τα “YouTube Poops” είναι εκκεντρικές, οιονεί καλλιτεχνικές δημιουργίες, ένα εσωτερικό αστείο μεταξύ μιας ομάδας φίλων ή κλιπ κινουμένων σχεδίων και άλλων ανάμικτων σκουπιδιών που έχουν συντεθεί για να σχηματίσουν κινούμενες εικόνες χωρίς νόημα στο YouTube. Ένα τέτοιο περίπλοκο σύστημα επικοινωνίας, δεσμών, όπου διασυνδέονται η γλώσσα, η ψυχαγωγία χρειάζεται επανεξέταση.


Η ιστορία του “You Tube Poops” μας προσφέρει μια ευκαιρία να διανοηθούμε την πειρατεία σαν ένα χώρο μεταξύ του συμβολικού και του πραγματικού που έχει υλικά αποτελέσματα και, που ταυτόχρονα, φιλοξενεί ήδη υπάρχουσες δυνατότητες μας, με έναν τρόπο που μοιάζει καινούριος. Σ’ αυτός το χώρο μεσολαβούν από διάφορες διεπαφές δίνοντάς μας πρόσβαση σε ψηφιακά γεγονότα που μας προσκαλούν να επαναπροσδιορίσουμε τις φαντασιακές μας δυνατότητες ή εξελισσόμενες υποκειμενικότητες. Αυτή η τεχνολογία διεπαφών που συνδυάζει ψηφιακούς αλγόριθμους, υλικό σε συχνά εναλλασσόμενες λειτουργίες, που επηρεάζει περισσότερο από οποιαδήποτε παλιότερη τεχνολογία. Στην πραγματικότητα, ενσωματώνει, μια άλλη σπουδαία διεπαφή: τη γλώσσα. Τα όρια των αλληλεπιδράσεων μεταξύ ανθρώπων, μηχανών κι αντικειμένων είναι όλο και πιο θολά, όχι γιατί δεν συνέβαιναν πριν, αλλά λόγω της αναδυόμενης αλληλεξάρτησης τους.


Που μπορεί να μας οδηγήσει η γλώσσα;


Ας αρχίσουμε με ένα πείραμα που προέρχεται από την επαναστατική γλωσσολογία. Ένα γλωσσικό παιχνίδι ατόμων που εφευρίσκουν νέα σύμβολα αποδεικνύοντας πώς η ίδια η γλώσσα συνδέεται με το σώμα μας και το χώρο όπου κινούμαστε. Κι ακόμη περισσότερο, πώς όλα αυτά σχετίζονται σε βάθος με τις εμπειρίες μας, τη μνήμη μας και ό,τι θεωρούμε σημαντικό στη χρήση της γλώσσας. Ο Bruno Galantucci έβαλε ζευγάρια συμμετεχόντων να παίξουν ένα παιχνίδι συνεργασίας σε ένα εικονικό περιβάλλον με σκοπό να βρουν ο ένας τον άλλο σ’ έναν λαβύρινθο τεσσάρων δωματίων. Είχαν τοποθετηθεί σε ξεχωριστά δωμάτια και μπορούσαν να επικοινωνούν μόνο μέσω ενός ψηφιακού μπλοκ. Η διαμόρφωση του μπλοκ επέτρεπε τη χρήση όλων των συμβατικών σημείων όπως γράμματα ή αριθμούς, αναγκάζοντας τους συμμετέχοντες να διαπραγματευτούν μια καινούρια γλώσσα από την αρχή που θα τους επέτρεπε να μοιράζονται πληροφορίες μεταξύ τους για το που βρίσκονταν. Τα περισσότερα ζεύγη κατάφεραν να αναπτύξουν από κοινού σταθερά συστήματα συμβόλων, δείχνοντας σπουδαία αποδοτικότητα συντονισμού μέσω συμβολισμών σε από κοινού δράση σε καινούριο περιβάλλον. Αλλιώς, κατάφεραν να δημιουργήσουν νέους χώρους σε μια κατάσταση που δημιουργούσε κανόνες και λίγες ή καθόλου επιλογές για να αντιμετωπίσουν.


Είμαστε λοιπόν όλοι πειρατές;


Οι πειρατικές μας ικανότητες δεν προέρχονται μόνο από την ικανότητά μας να παράγουμε νέους χώρους ή κώδικες αλλά, κι εδώ αντλούμε από την ανάλυση του Λακάν, από την ίδια μας την υποκειμενικότητα. Μια υποκειμενικότητα δεν μπορεί ποτέ να ολοκληρωθεί ή να σταθεροποιηθεί, παρά την συνεχή χρήση απαιτήσεων και επιθυμιών να το κατορθώσουμε. Στην πραγματικότητα, υποκείμεθα πάντοτε σε διάφορους κοινωνικούς κανόνες που δεν μπορούμε να πάψουμε να παραβιάζουμε. Πάντα επιλέγουμε να τους αγνοούμε ή να τους ερμηνεύουμε διαφορετικά, όχι όλους, αλλά κάποιους απ΄αυτούς. Κατά κάποιο τρόπο, η ίδια η ύπαρξή μας, μας κάνει κατά λάθος, ή μη, πειρατές. Λίγα παράξενα παραδείγματα θα μπορούσαν να διαφωτίσουν τους κατά λάθος πειρατές που είμαστε, μέσω της ύπαρξής μας που έχει ανατραπεί: ατομικά όταν περνάμε ένα κόκκινο φανάρι ή συλλογικά σε πρακτικές καρναβαλιού. Με άλλα λόγια, οι υποκειμενικότητές μας ζουν σε μια μόνιμη αντίφαση, σχηματισμένες από ένα μόνιμα ανεκπλήρωτο ασυνείδητο που η κατασκευή του έχει πολλές ομοιότητες με αυτή της γλώσσας. Μόνο που, η γλώσσα εξυπηρετεί σαν λιμάνι, όπου τα σύμβολα και τα νοήματα μπορούν να αναπτυχθούν και να εκφραστούν, οπότε εκεί αναζητούμε και κατορθώνουμε μια περιοδική, αν και μόνο εμφανή, σταθερότητα. Τα σύμβολα και τα νοήματα είναι εκφράσεις επιθυμιών και απαιτήσεων που αναζητούν, μάταια, το σχηματισμό ενός πλήρους συνειδητού, μια εκπληρωμένη ύπαρξη.


Οπότε, η άποψη της πειρατείας που περιγράφεται εδώ δεν έχει να κάνει με τη σταθερότητα και σίγουρα όχι με τη διάρκεια. Αντίθετα, με την πειρατεία, σαν δράση, δεν υπάρχει μόνιμη ακρότητα, μόνο στιγμές εκπλήρωσης γύρω από αντικρουόμενα συμφέροντα. Αυτό που περιγράφει αυτή, την πάντα δοκιμαστική, κατάσταση, είναι η ίδια η γλώσσα. Ο Ferdinand de Saussure στο πρώιμο έργο του στη δομική γλωσσολογία έχει καταδείξει ότι η γλώσσα ήταν πάντα ψηφιακή. Αυτή η δήλωση έρχεται από τη σύλληψη πως όλες οι γλωσσικές πράξεις δημιουργήθηκαν από ένα γλωσσικό σύστημα που με τη σειρά του έγινε από κανόνες και κώδικες. Η γλώσσα, στο επίπεδο των σημαινόντων μπορεί να είναι μια σειρά θετικών και αρνητικών διαφορικών. Ως εκ τούτου, μπορούμε να δούμε τη γλώσσα (και όλα τα συστήματα συμβόλων) σαν ένα πάντοτε αυθαίρετο σύστημα όπου τα σύμβολα συνδέονται με έννοιες και σημεία. Το οποίο μας κάνει όχι μόνο κατά λάθος πειρατές αλλά πιθανούς πειρατές μιας ψηφιακής εποχής: η ύπαρξή μας είναι πολύ κοντινή σε ένα μονίμως ρευστό περιβάλλον που, συχνά, χρειαζόμαστε να κάνουμε πειρατείες σε στιγμές αβέβαιης σταθερότητας.


Στο ψηφιακό κι ακόμη παραπέρα…


Η ψηφιακή εποχή έχει φτάσει εδώ και κάμποσο καιρό και αντίθετα με κάποιους πρώιμους φόβους που προκαθόριζαν τον απανθρωπισμό μας, έχουμε κατορθώσει κατά πολύ να εξανθρωπίσουμε τα ψηφιακά δίκτυα: που σημαίνει ότι, τουλάχιστον σ’ αυτά τα πρώτα στάδια, οι ήδη επικρατούντες κοινωνικοί κανόνες της ιεραρχίας, του ελέγχου, της συμπεριφοράς, συνεχίζουν να κυβερνούν τις περισσότερες από τις διαδικτυακές μας πράξεις. Η εφαρμογή αυτών των κοινωνικών κανόνων δεν υπονοεί πως το δίκτυο είναι οριστικά οργανωμένο ή καθορισμένο. Αυτό γεννάει καινούριες χαοτικές κι απρόσμενες καταστάσεις, όπως θα έκανε ένας «εξωτερικός» θόρυβος σε μια αναμενόμενη αρμονία. Αυτό πάλι είναι μια υπερβολική δήλωση που θα μπορούσε να εξυπηρετήσει σαν μια ευκαιρία να ξανασκεφτούμε ένα πολυσυζητημένο θέμα: στην ψηφιακή εποχή, μπορούν τα πρωτόκολλα του Διαδικτύου να είναι ή να παραμένουν αρκετά κοινωνικά, ανοιχτά ή δημοκρατικά; Η αυθόρμητη απάντησή μας εδώ θα μπορούσε να είναι ότι δεν αποτελεί καν ζήτημα. Κυρίως γιατί ένας τυχαίος πειρατής και/ή ένας πιθανός πειρατής δεν μπορεί τελικά να ξεφύγει από την επερχόμενη κανονικότητα.


Πρωτόκολλο είναι ένα σύνολο κανόνων που μεσολαβούν ανάμεσα στην πολιτική, τις τεχνικές συμβάσεις, τους ανθρώπινους ή μη παράγοντες. Ο Alexander Galloway και άλλοι έχουν παράξει μια αξιομνημόνευτη πλατφόρμα πάνω στην κριτική των πρωτοκόλλων και πρότεινε ότι αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένας νέος τρόπος να «κατανοήσουμε την υλικότητα όχι με βάση κάποια ουσία ή μια φόρμα, αλλά σαν μια χρονική μεταβολή συναισθηματικών συναθροίσεων» όπως προτείνει ο Jussi Parikka. Με αρκετή αφαίρεση, θα μπορούσαμε να περιγράψουμε τις αρχικές εφαρμογές των TCP/IP σαν πειρατικές πράξεις στα κυρίαρχα συστήματα επικοινωνιών, προορισμένα να καθιερωθούν και να ακολουθήσουν όλους τους κοινωνικούς και οικονομικούς κανόνες, από τη στιγμή που ο ρυθμός ανάπτυξής τους θα γινόταν προβλεπόμενος. Η ανθρωπότητα πάντα υπερβαίνει τον εαυτό της σε σχέση με τις φυσικές θέσεις στον κόσμο, αναζητώντας τον πόθο για ένα εκστατικό πραγματικό. Αυτή ήταν μια ιδανική κατάσταση με τις ψηφιακές τεχνολογίες. Με μια ελάχιστη διαφορά: ενώ με τις συμβολικές, ακόμη κι αν είναι ψηφιακές, γλώσσες, οι υποκειμενικότητές μας παλεύουν να φαντασιωθούν κάτι τελείως έξω απ’ αυτές, με την πολλαπλότητα των διεπαφών που ζούμε σήμερα, γινόμαστε επίσης, οι ίδιοι, μέσω των υποκειμενικοτήτων μας, πολλαπλά άβαταρ.


Αυτά τα άβαταρ σχηματίζονται σε έναν καινούριο χώρο μεταξύ υποκειμένου και του κόσμου. Οι φαντασιώσεις μας συνεχίζουν να αναζητούν το πραγματικό, ενώ τα άβαταρ σχηματίζουν τις «δικές» τους φαντασιώσεις. Με άλλα λόγια, οι υποκειμενικότητες υπάρχουν σαν μια κυκλοφορία κατά μήκος του ευρέως φάσματος των πολυπλοκοτήτων του διαλόγου, με το διάλογο να είναι παράλληλα διαβαθμισμένος σε άπειρες πιθανότητες. Πάντα ήταν έτσι, μόνο που τώρα η ψηφιακή διεπαφή μας προσκαλεί, μαζικά, να αντιμετωπίσουμε αυτές τις πιθανότητες. Εδώ η φράση «πολλοί προς πολλούς» που τόσο συχνά χρησιμοποιείται για να περιγράψει σημεία επικοινωνίας δικτύων, μπορεί να αναγνωσθεί και σαν «όλοι προς όλους»: άπειρες συνδέσεις, που δεν καταφέρνουν να σχηματίσουν ολοκληρωμένα υποκείμενα αλλά όπου πολλαπλές υποκειμενικότητες πληθύνουν. Τα σημεία επαφής, τα όρια μεταξύ πραγματικού και μή, οι στιγμές που συναντάμε τον ριζοσπαστικό άλλο, είναι ο χώρος των άβαταρ, όπου θα μπορούσαμε να φανταστούμε τις δικές τους και τις δικές μας φαντασιώσεις. Αυτές οι φαντασιώσεις που ακόμη δεν έχουμε συναντήσει, εντός κι εκτός γλώσσας, είναι οι μόνες πειρατικές πράξεις.


Φαντασιακή πειρατεία


Η φαντασιακή πειρατεία, η ήδη υπάρχουσα φαντασίωση, δε θα έπρεπε να θεωρηθεί απόδραση, ένας εύκολος τρόπος να ξεφύγουμε, από τη μελέτη ή την εκτέλεση πειρατικών πράξεων, όπως γίνεται αντιληπτή γύρω μας. Την ίδια στιγμή, όταν σκεφτόμαστε την πειρατεία, σαν ακτιβισμό ή αντίσταση, θα έπρεπε να έχουμε στο νου μας την περιορισμένη διάρκεια αυτόύ του ανατρεπτικού αποτελέσματος. Οι περισσότερες πειρατικές πράξεις, αν όχι όλες, καταλήγουν ως κομμάτι ενός ρυθμισμένου συστήματος είτε με την υιοθεσία της ριζοσπαστικότητας της, ή με την αντιστροφή της αρχικά ανατρεπτικής πράξης σε ένα διαφορετικό τέλος.


Ωστόσο, οι σύνδεσμοι των πειρατειών, με τους οργανισμούς, τα αντικείμενα, τις μηχανές που προϋποτίθενται, είναι εκεί έξω. Σχηματίζουν καταστάσεις που ήδη έχουν συμβεί. Κατά ένα τρόπο χρειάζεται να επαναδιατυπώσουμε το προαναφερθέν επιχείρημα των φαντασιώσεων που δεν βρέθηκαν ώστε να προσεγγίσουμε το χώρο τέτοιων συναντήσεων. Πως σας φαίνεται να είναι η πειρατεία η πράξη «της αντιμετώπισης των υποκειμενικοτήτων σε χώρους όπου μπορούμε να ξανασκεφτούμε τις φαντασιώσεις μας»; Ένας τέτοιος χώρος θα έπρεπε να είναι μη προσβάσιμος στις τρέχουσες επιθυμίες κι απαιτήσεις μας, δηλαδή δεν θα έπρεπε να απαιτεί κυριότητα της ύπαρξης της. Ένας χώρος που θα κάνει προφανή την ανεξαρτησία των φαντασιώσεων και σχέσεων της ανθρώπινης φύσης που εκφράζονται γλωσσικά. Μια κατάσταση όπου όλα τα αντικείμενα ανακτούν πάλι εξίσου σημαντικές σχέσεις με άλλα πράγματα.


Ο Antonio Gramsci στo βιβλίο του Prison Notebooks (Τετράδια της Φυλακή) περιγράφει στιγμές κρίσης με ποιητικό τρόπο «Ο παλιός κόσμος ξεθωριάζει, κι ο νέος κόσμος παλεύει να έρθει εμπρός: τώρα είναι ο καιρός των τεράτων.» Αυτή η φράση συχνά επαναχρησιμοποιείται στις μέρες μας με σκοπό να μας παρουσιάσει νοσηρά, στενάχωρα γεγονότα που συμβαίνουν και θα συμβούν. Αλλά αυτή είναι μια εποχή πολλών υποκειμενικοτήτων που δεν είναι ούτε ανθρώπινες ούτε καν υλικές: δεν είναι απλά ο καιρός των τεράτων. Σ’ ένα χώρο όπου αυτές οι μη υποκειμενικότητες, πράγματα που δεν επαναλαμβάνουν καμία ανθρώπινη δραστηριότητα, υπάρχουν χωρίς να ζητούν να γίνουν αποδεκτά. Επανεξετάζοντας τα όρια της γλώσσας, προκαλώντας καθιερωμένα πρωτόκολλα και κανόνες, περιγράφοντας καινούριες πιθανότητες, δεν παίζει ρόλο πόσο παλιά είναι η προέλευσή τους, είναι ιστορίες που συμβαίνουν συνεχώς. Η αντίληψή μας γι’ αυτές εδώ και πολύ καιρό έχει αποδοθεί σε ένα συγκεκριμένο σύστημα αξιών, ηθικών, ιδεολογιών. Χρειαζόμαστε να βρούμε τα γεγονότα που αποσταθεροποιούν τα πιστεύω μας και εξερευνούν περαιτέρω τα σύνορα της ίδιας της ύπαρξής μας. Ο ήχος του επόμενου χτυπήματός σας στο πληκτρολόγιο θα μπορούσε να είναι η φαντασίωση που δεν έχετε βρει, η επόμενη πειρατεία σας. Ίσως το πραγματικά σκληρό σ’ όλα αυτά είναι να δεχτούμε ότι δεν θα ξέραμε τι να κάνουμε μ’ αυτήν.

————————-


Δείτε περισσότερα για

- τον Bruno Galantucci, στο http://www.yu.edu/faculty/Galantucci/page.aspx?id=14326&ekmensel=614_submenu_0_link_1 and also, his article: An Experimental Study of the Emergence of Human Communication Systems. Cognitive Science, 29 (5): 737-767.

- την σκέχη του Ferdinard de Saussure και το “Third Course of Lectures in General Linguistics (1910–1911)” στο http://en.wikipedia.org/wiki/Course_in_General_Linguistics

-τον Jussi Parrika στο http://machinology.blogspot.com/ και το βιβλίο του Digital Contagions: A media archaeology of computer viruses.

- το YouTube Poop στο http://youchewpoop.com




Αφιέρωμα: πειρατεία ως ακτιβισμός
Ετικέτες: , , ,

|
1 σχόλιο »

1 σχόλιο

  1. Ο/Η Thanasis (thanough) | Pearltrees :
    July 31st, 2014 at 11:09

    […] social through technology. Ynternet.org – Recherche et formation en culture numérique | Ynternet. Θανάσης Πρίφτης – Φαντασιακή πειρατεία | Re-public : re-imagining…. Τα Χριστούγεννα του 2009 το YouTube δέχτηκε επίθεση […]


σχολίασε